اپراتور مجازی Mobile Virtual Network Operator چیست

اولین بار در سال 1393 بحث تولید و استفاده از اپراتورهای مجازی در کشورمان مطرح شد، البته خیلی قبل تر از این تاریخ یعنی در سال 1999 نخستین اپراتور مجازی با برند Nextel در انگلستان به راه افتاد.

ممکن است در ابتدا راه اندازی اپراتوری که از خودش هیچ شبکه و زیرساختی نداشته باشد کمی گیج کننده می‌آمد، اما سرانجام در 29 اسفند 1395 همزمان با روز زن اولین سری از سیم کارت های اپراتور مجازی وارد بازار شد.

اپراتور مجازی چیست و چگونه کار می کنند؟

اپراتور مجازی در واقع نوعی از اپراتورها هستند که خود شبکه و زیرساخت فیزیکی ندارند. از همین رو برای برقراری ارتباط موبایلی باید از یک اپراتور تلفن همراه دیگر کمک بگبرند.

درواقع اپراتورهای مجازی با انعقاد قرار داد با یک اپراتور موبایل دیگر این امکان برایشان ایجاد می شود که با داشتن نام تجاری و برند مخصوص به خود و تعرفه های مجزایی در زمینه پیامک، مکالمات تلفنی، بسته‌های مختلف اینترنتی و غیره تنها از زیرساخت ها و شبکه ارتباطی ان اپراتور استفاده کند.

به بیان ساده تر اپراتورهای تلفن همراه میزبانی هستند برای اپراتورهای مجازی تا از طریق آنها به مشترکین خود خدمات بدهند.

اپراتورهای مجازی چه تفاوتی با اپراتورهای اصلی دارند؟

با توجه به تعریفی که از اپراتور مجازی ارائه کردیم شاید این سوال مطرح شود که چه نیازی به اپراتوری داریم که برای سرویس دهی هیچ زیرساختی ندارد و اپراتورهای اصلی باید  بخشی از شبکه زیرساخت و رادیویی خود را در اختیار اپراتورهای مجازی قرار دهند تا به نحوی همان خدمات را به مشتریان ارائه دهند؟

ساده ترین هدفی که می‌توان برای این طرح مطرح کرد ایجاد رقابت میان انواع اپراتورها است که قطعا نتیجه آن افزایش کیفیت و رضایت مندی مشترکین و کاربران است.

در ادامه می خواهیم چند نمونه از تفاوت های مهم اپراتورهای اصلی و اپراتور مجازی را برایتان شرح دهیم:

1. تفاوت تعرفه: به طور کلی با آن که تمامی تعرفه ها توسط رگولاتوری تعیین می شود اما هر کدام از اپراتورها تعرفه مخصوص به خود را دارند. شعار اصلی اپراتورهای مجازی نیز پایین بودن تعرفه آن ها نسبت به اپراتورهای اصلی است.
2. سرشماره های منحصر به فرد: یک اپراتور مجازی با آن که از زیرساخت های اپراتور اصلی استفاده می کند اما می تواند از سرشماره مجزایی برای خود استفاده کند، به عنوان مثال اپراتور مجازی طرف قرارداد با همراه اول به جای استفاده از پیش شماره 091 در شماره سیم‌کارت‌های خود از شماره مخصوص واگذار شده توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی استفاده می‌کند.
3. نداشتن شبکه و زیرساخت: همان طور که در ابتدا گفتیم اپراتورهای مجازی شبکه و زیرساخت منحصر خود را ندارند، بلکه از زیر ساخت یک اپراتور دیگر برای خدمات دهی استفاده می کنند.
4. عدم توسعه شبکه: یک اپراتور مجازی از آنجایی که شبکه و زیرساخت منحصر خود را ندارد  پس عملانمی تواند شبکه خود را توسعه دهد.
5. طرح‌ها و بسته‌های متفاوت: شاید برخی این تصور برایشان ایجاد شود که چون یک اپراتور مجازی از زیرساخت یک اپراتور اصلی استفاده می کند پس باید تمام طرح ها و بسته هایشان هم مثل هم باشد در صورتی که اپراتورهای مجازی تلفن همراه به شرط نوافق با اپراتور اصلی می توانند بسته‌ها و طرح‌های تشویقی متفاوت یا ارزان‌تری را ارائه دهند.

معرفی چند مورد از اپراتورهای مجازی تلفن همراه

• شاتل موبایل: شرکت توسعه ارتباطات همراه شاتل با نام تجاری شاتل موبایل،  در تاریخ 11 شهریور 96 به‌عنوان نخستین اپراتور مجازی نوع اول تلفن همراه کشور (Full MVNO) و تنها شش ماه پس از صدور پروانه از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی وارد بازار ارتباطات کشور شده است. در حال حاضر مشترکین این اپراتور می توانند از پوشش ‌سراسری 3G و 4G/LTE در سراسر کشور بهره مند شوند. شاتل موبایل شماره‌های مجازی خود را با پیش شماره 0998 ارائه می‌کند.
• آذرتل: درتاریخ  20/2/96 تفاهم نامه همکاری بین شرکت نگین ارتباطات آوا و باشگاه فرهنگی ورزشی تراکتورسازی ایران به امضا رسید و بدین ترتیب سیم کارت آذرتل به عنوان اپراتور مجازی وارد بازار شد. در واقع شرکت نگین ارتباطات آوا دارنده مجوز اپراتور مجازی تلفن همراه (MVNO) با خلق برند آذرتل در آذربایجان شرقی این اپراتور مجازی را به همگان معرفی کرد. سیم کارت‌های مجازی آذرتل با پیش شماره‌های 0999 در بازار به فروش می‌روند.
• سامانتل:  اولین اپراتور مجازی شرکت کیش سل پارس است که با نام سامان تل سیم کارت‌های خود را با پیش شماره 099999 ارائه می‌کند. سامانتل فروش سیم کارت های خود را از بهمن ماه 1395 آغاز کرد.
• آپتل: آپتل نام تجاری سیم کارت های شرکت نگین ارتباطات آوا است. این اپراتور در سال 95 وارد بازار شد. سیم کارت های آپتل با پیش شماره 09991 به فروش می رسند . نقطه قوت آپتل این است که چون برای برقراری ارتباط، از آنتن های سه اپراتور اصلی یعنی همراه اول، ایرانسل و رایتل سود می‌برد بنابراین مشکلی از نظر آنتن دهی، مشترکین این اپراتور را تهدید نمی کند.