طولانی بودن فرآیند اجرای قوانین بزرگترین چالش توسعه فیبرنوری
به گزارش پایگاه خبری وبسایت رند، تاکنون بیش از 4 میلیون خانوار با کمک اپراتورهای ثابت و سیار تحت پوشش فیبرنوری قرار گرفته‌اند و از این تعداد تاکنون 263 هزار و 536 کاربر از فیبرنوری استفاده می‌کنند.
براساس گزارش‌های موجود به عبارتی تاکنون پرژه فیبر نوری 21 درصد پیشرفت داشته و دولت در تلاش است تعداد خانوار تحت پوشش را تا پایان سال جاری به 8 میلیون خانوار برساند اما این پروژه بزرگ دولت که با هدف احیای اینترنت ثابت در کشور انجام می‌شود برای پیشرفت با چه چالش‌هایی مواجه است که باید از سر راه برداشته شود؟
براساس گفته‌های کارشناسان و دست اندرکاران فیبرنوری شهرداری‌های استان‌ها در کشور یکی از موانع اصلی جهت توسعه فیبرنوری هستند به همین دلیل برای افزایش سرعت این پروژه و تحت پوشش قرار دادن خانوارهای بیشتر باید شهرداری‌های شهرهای کشور با طرح پروژه فیبر نوری همکاری بیشتری داشته باشند.
معاون تجاری و امور مشتریان مخابرات ایران داوود زارعیان، بر این باور است که تجربه 70 ساله شرکت مخابرات ایران در حوزه ارتباطات و توسعه و نگهداری شبکه کابلی مسی و اکنون فیبرنوری نشان دهنده این است که مهم‌ترین و اولین مشکل توسعه دریافت مجوز اپراتورهای توسعه دهنده زیرساختی از شهرداری‌های استان‌ها است.
داود زارعیان به خبرنگاران گفت: در رابطه با اینکه آیا شهرداری‌ها در معطل کردن ارائه مجوزهای لازم برای حفاری‌های طرح‌های توسعه‌ای زیرساختی مجاز هستند یا خیر هیچ قضاوتی نمی‌کنیم چون به هر حال آن‌ها هم در حوزه کاری و شهری خود دارای مسائل خاص مربوط به خود هستند و احتمالاً قوانین و مقررات مخصوص خودشان را دارند که اقتضا می‌کند به این صورت رفتار کنند ولی به هر حال اگر پای قوانین و مقررات شهری هم برای طولانی شدن ارائه مجوزها برای حفاری و ترمیم آن در میان باشد توسعه زیرساخت‌های ارتباطاتی با مشکل مواجه می‌شوند.
معاون تجاری و امور مشتریان مخابرات ایران با اشاره به مشکل دوم از سوی شهرداری‌های استان‌ها افزود: شهرداری‌ها صورت‌حساب‌هایی با رقم بالا جهت حفاری و ترمیم آن به خصوص در زمینه ایجاد و استخراج حوضچه‌ها که نیاز به کنده کاری بیشتری دارد از اپراتورها درخواست می‌کنند.
این کارشناس حوزه ارتباطات چالش دیگر در راستای پیشرفت پروژه فیبر نوری را نگهداری از زیرساخت‌های توسعه‌ای عنوان کرد و گفت: نگهداری شبکه کار بسیار سختی است چرا که از سمتی با توسعه‌های عمرانی هم در استان‌ها مواجه هستیم و نگهداری شبکه هزینه بالایی دارد.
از سوی دیگر بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله موجب از بین رفتن یا آسیب دیدن تجهیزات شبکه‌ای می‌شود و بازسازی آن‌ها علاوه بر زمان زیاد هزینه بالایی لازم دارد. البته به این چالش‌ها باید چالش‌هایی مانند سرقت تجهیزات و کارهای کشاورزی را هم اضافه کرد که هر کدام از آن‌ها می‌تواند مانع بزرگی برای توسعه فیبرنوری در شهرها باشد و اپراتورها با این نوع از مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند.
مشکلی دیگر در زمینه توسعه زیرساخت‌های فیبرنوری بحث سرمایه‌گذاری است زیرا هزینه‌های تجهیزات و دستمزد کارگران هم بالا است.
زارعیان جهت رفع چالش‌ها گفت: جهت رفع موانع مجوز و هزینه‌های شهرداری نیازمند یک راهکار قانون گذاری هستیم تا اگر اپراتوری خواست در شهری فیبرنوری را نصب کند شهرداری‌ها مانع انجام این کار نشوند و فقط با اطلاع دادن به آن‌ها کار انجام شود.
در زمینه چالش سرمایه هم لازم است خود دولت سرمایه‌گذاری کند تا از توقف توسعه به دلیل نبود سرمایه جلوگیری شود. البته در دولت سیزدهم طرح مشوق‌ها را در نظر گرفته است و این موضوع به تنهایی کمک بسیار خوبی است و می‌تواند بخشی از هزینه‌ها را تحت پوشش قرار دهد اما این مشوق‌ها دارای اشکالاتی هستند و آن هم متاسفانه از محل درآمد اپراتورهای تلفن همراه است و 31 درصدی که از درآمد اپراتورهای همراه گرفته می‌شود به نظرم ناعادلانه است و از توسعه خود اپراتورها جلوگیری می‌کند.
براساس گفته‌های این کارشناس ارتباطاتی در طرح فعلی پروانه یکپارچه شبکه و خدمات ارتباطی (UNSP) در حال اجراست و با وجود کارکردها و ویژگی‌های مثبتی که برای آن در نظر داریم موازی کاری صورت می‌گیرد و در بعضی از جاها به آسانی هیچ سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد.
در برخی از مکان‌ها چند اپراتور به طور همرمان حضور دارند و این می‌تواند موجب هدر رفتن برخی از سرمایه‌های کشور شود. کارشناس حوزه تلکام جهانگیر آقازاده بر این باور است که چالش‌ها و موانعی در مسیر توسعه فیبر نوری کشور وجود دارد و بسیار متعدد و متنوع است و نمی‌توان یک مانع را به تنهایی به عنوان بزرگترین مانع توسعه شبکه فیبر نوری دانست اما با نادیده گرفتن موانع کوچکتر که هر یک به سهم خود می‌تواند باعث ایجاد اختلال در کل کار توسعه شود.
آقازاده در گفت و گو با خبرنگاران گفت: تعرفه‌های غیرعادی یکی از بزرگترین موانع سد راه اپراتورها در توسعه شبکه فیبر نوری است که برخی از شهرداری‌ها برای کنده‌کاری و نصب تجهیزات میدانی در پروژه‌های فیبرنوری به اپراتورهای ثابت و سیار اعلام می‌کنند.
از لحظه‌ای که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات شروع این پروژه را اعلام کرد تا زمان صدور مجوز پروانه یکپارچه شبکه و خدمات ارتباطی (UNSP) و اجرایی شدن عملیات توسعه فیبرنوری از سوی بعضی از اپراتورها، بعضی از تعرفه‌های مجوز شهرداری‌ها برای خدمات‌دهی بیش از 10 برابر افزایش پیدا کرده است و این افزایش 10 برابری تعرفه حفاری اقدامی از سوی شهرداری هست که می‌تواند بسیاری ازطرح‌های تجاری اپراتورها در این باره را با مشکل مواجه کرده و این پروژه بزرگ را با شکست مواجه کند.
برای حل این مشکل کارشناس حوزه تلکام راهکاری پیشنهاد داد و گفت: تشکیل ستادی با حضور برخی از وزرا مانند وزیر کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر نیرو، وزیر صمت و غیره و زیر نظر معاون اول رئیس جمهور و برگزاری ستادی مشابه آن به ریاست استانداران در استان‌ها است.
این ستاد باید توسعه فیبرنوری در کشور را به عنوان یک پروژه استراتژیک ملی مدنظر قرار داده و در دستور کار خود رفع موانع طرح را در شهرستان‌ها در الویت قرار دهد. او با اشاره به دیگر چالش‌های این پروژه استراتژیک و ملی گفت: اپراتورهای این پروژه با چالش سرمایه‌گذاری هم مواجه هستند و این موضوع بارها از سوی صاحب نظران و اپراتورها مطرح شده است.
بر اساس گفته‌های آقازاده بسیاری از بانک‌ها و موسسات مالی از سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در حوزه‌هایی چون تلکام خودداری می‌کنند و ترجیح می‌دهند منابع مالی خود را صرف امور زود بازده یا بلندمدتی که براساس تجربه از بازگشت سرمایه و سود آن مطمئن هستند کنند.
به اعتقاد این کارشناس فعال در توسعه فیبرنوری هرچند دولت تلاش کرده با تزریق سرمایه در قالب یارانه به اپراتورهای مجری پروژه ملی فیبر نوری بخشی از سرمایه‌گذاری‌های این اپراتورها را تامین کند اما به دلیل ثابت بودن میزان یارانه‌ها و تغییرات لحظه‌ای قیمت‌ها از یک سو و واریز یارانه بعد از اجرا به جای قبل از اجرا باعث جلب اعتماد سرمایه گذاران به این پروژه نمی‌شود.
او برای حل این موضوع راهکار پیشنهادی را ابتدا الزام موسسات مالی زیر نظر دولت به قبول این پروژه‌ها و به عنوان پروژه‌های توجیه شده مالی و ارائه تسهیلات بلندمدت کم بهره به اپراتورها با حداقل تشریفات قانونی بیان کرد و گفت: دومین دلیل این است که بخشی از یارانه‌های در نظر گرفته شده طبق طرح عملیاتی و تعهد شده برای کمک به اجرایی کردن طرح لازم است تخصیص یابد و سوم این که امکان تجدید نظر سالانه مبالغ یارانه و افزایش آن‌ها همزمان با تغییر قیمت‌های خدمات و تجهیزات مورد نیاز و روند تورم فراهم شود.
این کارشناس حوزه تلکام تامین تجهیزات را سومین چالش در توسعه فیبرنوری دانست و گفت: با توجه به این که بعضی از تجهیزات مورد نیاز این پروژه باید از سوی تامین‌کنندگان خارجی تهیه شود جدا از موانع موجود ناشی از تحریم‌های ظالمانه برخی مقررات مربوط به تخصیص ارز و ترخیص کالا موجب طولانی شدن تامین تجهیزات (خصوصاً تجهیزات اکتیو) مورد نیاز طرح می‌شود.
این مشکل در بعضی از موارد باعث می‌شود بخش‌هایی از پروژه که همه چیز آن تا 90 درصد پیشرفت داشته است به دلیل تامین نشدن یک وسیله مدت‌ها متوقف شود؛ توقفی که بهره‌برداری فنی و تجاری از طرح را با مشکل جدی مواجه می‌کند.