ایران در رتبه 91 دنیا؛ افت توسعه دولت الکترونیک
به گزارش پایگاه خبری و بسایت رند، در زمینه توسعه دولت الکترونیک رتبه‌ی ایران نسبت به سال‌های گذشته یعنی سال 97 و 99 با افت مواجه بوده و این موضوع در حالی است که ایران در سال 97 در رتبه 86، در سال 99 به 89 و حالا به 91 رسیده است.
یکی از اهداف اصلی دولت‌ها در یک دهه گذشته تا کنون توسعه دولت الکترونیک بوده است.
در سال‌های گذشته وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و در دولت‌های اخیر تلاش بسیار جدی برای گسترش خدمات آنلاین را داشت اما با وجود تمام این تلاش‌ها آمارهایی که از میزان توسعه دولت الکترونیک از دیگر کشورهای مختلف دنیا انتشار می‌یابد نشان دهنده‌ی این موضوع است که در طول دو دهه اخیر دولت الکترونیک در کشور ما رشد قابل توجه‌ای نداشته است.
توسعه بسیار کم و اندک دولت الکترونیک در ایران زمانی تامل برانگیزتر می‌شود که میزان توسعه دولت الکترونیک ایران را با سایر کشورهای دنیا مقایسه می‌کنیم، همچنین در گزارش دولت الکترونیک سازمان ملل آمارهایی منتشر شده که نشان می‌دهد بعضی کشورهای همسایه مانند ارمنستان، ازبکستان و کویت هم در زمینه توسعه دولت الکترونیک در مقایسه با ایران در وضعیت بهتری به سر می‌برند.
در گزارش سازمان ملل که به بررسی توسعه دولت الکترونیک در کشورهای مختلف جهان از سال 2003 تا 2022 پرداخته است و یک رتبه‌بندی از 193 کشور جهان ارائه داده در سال گذشته میلادی ایران در رتبه 91 قرار داشته؛ این موضوع در درحالی است که در سال 2003 رتبه ایران 107 بوده و مقایسه این رتبه‌ها نشان دهنده‌ی این است که در طول حدود 20 سال توسعه دولت الکترونیک در ایران بسیار اندک و کند بوده و وضعیت توسعه دولت الکترونیک در ایران تنها 16 رتبه ارتقا داشته است.
افت رتبه ایران در مقایسه با سال‌های97 و 99
هرچند رتبه فعلی ایران در توسعه دولت الکترونیک در مقایسه با سال‌های 2003.2004 و 2008 با بهبود مواجه بوده اما در مقایسه با سال‌های اخیر، در میزان رشد دولت الکترونیک با رتبه‌ی نزولی مواجه بودیم.
بعد از سال 97 در سال 99 (2020) نیز رتبه ایران در توسعه دولت الکترونیک 89 بوده اما در حال حاضر میزان رشد این حوزه با افت مواجه بوده و با دو پله نزول نسبت به سال 99 اکنون در رتبه 91 جهان قرار دارد و این موضوع درحالی است که در دو سال اخیر توسعه دولت هوشمند یکی از اهداف اصلی وزارت ارتباطات دولت سیزدهم بوده است.
در همین بازه زمانی حدود دو دهه کشوری همانند ازبکستان که در سال 2003 رتبه مشابه ایران در (رتبه 107) قرار داشت موفق شده است که رتبه خود را به 69 برساند و با 38 پله صعود میزان رشد بهتری را در مقایسه با کشور ما تجربه کند.
همچنین دیگر کشورهای همسایه همانند ارمنستان، عمان و کویت هم از لحاظ توسعه دولت الکترونیک در رتبه‌های کمتر از 65 قرار دارند.
این موضوع در حالی است که هر سه این کشورها در 20 سال گذشته حتی جزو 85 کشور برتر دنیا در زمینه توسعه دولت الکترونیک نبوده‌اند که تمامی این آمارها نشان دهنده‌ی پیشرفت کم کشور ما در این زمینه می‌باشد، همچنین در دو دهه اخیر عربستان در میزان رشد دولت الکترونیک 74 پله رشد داشته است.
در میان کشورهای همسایه عربستان صعودی، امارات و قزاقستان رتبه‌های بهتری دارند زیرا دو دهه گذشته عربستان صعودی از لحاظ توسعه دولت الکترونیک در رتبه 105 جهانی قرار داشت و در سال 2022 با ارتقای 74 رتبه‌ای در شمار 31 کشوری قرار گرفته است که بیشترین میزان توسعه دولت الکترونیک را دارند.
کشورهای امارات و قزاقستان هم از جمله همسایگان ایران هستند که در رتبه‌های کمتر از 30 و 20 قرار دارند.
رتبه قزاقستان در بحث توسعه دولت الکترونیک از رتبه 83 در سال 2003 به رتبه 28 در سال 2022 رسیده است.
امارات که حتی دو دهه قبل هم جزو 40 کشوری بوده که بیشترین میزان توسعه دولت الکترونیک را داشته، در سال 2022 میلادی هم رتبه قابل‌توجهی را در اختیار داشته و سی و هشتمین کشور دارای بیشترین میزان توسعه دولت الکترونیک بوده؛ امارات این رشد را در 20 سال اخیر حفظ کرده و اکنون از نظر میزان توسعه دولت الکترونیک در رتبه 13 جهان قرار دارد.
مشکلات زیرساختی در ارائه خدمات الکترونیک
با وجود آمارهای قابل توجه از رشد دولت الکترونیک در کشورهای همسایه در ایران این رشد آنچنان که انتظار می‌رود مناسب و سریع نیست.
علاوه بر آمارهایی که در گزارش سازمان ملل اشاره شده بود تجربه زیسته شهروندان و اخبار منتشر شده از خدمات دولت الکترونیک هم به روشنی نشان دهنده‌ی عدم پیشرفت مورد انتظار کشور ایران در این عرصه می‌باشد.
پنجره ملی خدمات دولت هوشمند که یکی از مهم‌ترین طرح‌های وزارت ارتباطات دولت سیزدهم به حساب می‌آید در حدود 18 ماهی که از راه‌اندازی آن گذشته تقریباً 22 میلیون کاربر دارد که حدود یک‌چهارم جمعیت بیش از هشتاد میلیون نفری کشور است.
علاوه بر این چالش‌های زیادی به واسطه‌ی مشکلات زیرساختی و فنی دستگاه‌های مختلف دولتی ایجاده شده و خدمت‌رسانی الکترونیک این دستگاه‌ها را با مشکلات متعدد رو به رو می‌کند.
در همین یک هفته گذشته به دلایل مختلف مشکلاتی برای دستگاه‌های ارائه‌دهنده خدمات الکترونیک ایجاد شده است.
این موضوع در حالی است که مقرر شده است دانش آموزان مقاطع اول ابتدایی، هفتم متوسطه و دهم متوسطه و همچنین، دانش‌آموزانی که مایل به تغییر مدرسه محل تحصیل خود می‌باشند قبل از ثبت نام حضوری در پنجره واحد خدمات الکترونیکی آموزش و پرورش برای ثبت نام اقدام کنند اما مشکلاتی که در این سامانه وجود دارد باعث شده در بیش از یک هفته اخیر کاربران نتوانند از این سامانه استفاده کنند.
همچنین هفته گذشته آتش‌سوزی در کابل برق ورودی ساختمان شماره سه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور دیتاسنتر این سازمان را خاموش و در ارائه خدمات الکترونیک اختلال ایجاد کرد.
در روز گذشته نیز پیوست (رسانه راهبردی مدیریتی در حوزه فناوری اطلاعات) خبر داده که در سامانه فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) قطعی و اختلال ایجاد شده و همین موضوع مانع از ارائه برخی خدمات الکترونیک این سامانه به مردم شده است.
این قطعی موجب شده بود خدماتی همانند ارائه گواهینامه و گذرنامه برای متقاضیانی که به دفاتر پلیس +10 مراجعه کرده بودند با اختلال مواجه شود.
بنابراین به نظر می‌رسد نواقص و مشکلات گوناگون از جمله چالش‌های فنی و زیرساختی می‌توانند مانع‌های جدی بر سر راه توسعه دولت الکترونیک باشد.
در چنین شرایطی رشد دولت الکترونیک و بهبود رتبه کشور در این حوزه بسیار سخت و مشکل است و پیشرفت در این عرصه نیازمند ارتقای کیفیت زیرساخت و رفع مسائل فنی می‌باشد.